У рыбалоўным свеце складана знайсці тэму, якая была б гэтак жа ахутана міфамі і легендамі, як гэта ўласціва прыкормке. Ну, хіба што спіннінгавыя прынады могуць канкурыраваць па гэтым паказчыку. Там таксама знаходзяцца аматары паразважаць, якая «ядомая» гума смачней для шчупака; паспрачацца, якая расфарбоўка воблера пераважней для лоўлі сома на Прыпяці, а якая на Дняпры; задацца пытаннем, на якія блешні ў мінулым годзе лепш браў акунь: на жоўтыя, або на белыя. Зноў жа, вельмі важная краіна-вытворца прынады, бо рыба яе вызначае беспамылкова і, як правіла, лепш за ўсё дзяўбе на японскія прынады.
Вось прыкладна тое ж самае адбываецца і з прыкормкай. І падлёдная прыкормка, вядома, не з’яўляецца выключэннем. Рыбаловы-зімнікі, нібы язычнікі, распаўсюджваюць розныя міфы і не перастаюць здзіўляць сваімі «адкрыццямі». То ў іх бітыя ёлачныя цацкі прыцягваюць акуня, а палены рог — ляшча, то нейкая фірмовая прыкормка раптам «пачынае працаваць» (бо на форуме яе пахвалілі), а потым ні з таго ні з гэтага «перастае» (мабыць, з- за магнітных бур на сонцы), то яшчэ нейкія пагалоскі і забабоны. Фірмы-вытворцы, зразумела, толькі падліваюць алею ў агонь, прыдумляючы новыя завабныя назвы. Потым раптам аднекуль ўсплывае, што прыкормкі розных вытворцаў разлічаны на розныя кліматычныя паясы. І гэтак далей. Карацей, пачатковец, слухаючы «хаджалых», цалкам збіваецца з панталыку.
Дык дзе праўда, а дзе выдумка?
На самой справе прыкормачная тэма адначасова і простая, і складаная. Простая – тым, што па шматлікіх пытаннях на самой справе не трэба «заганяцца» – яны ні на што не ўплываюць, а калі і ўплываюць, то не маюць той важнасці, якую ім прыпісваюць тэарэтыкі. Складанасць жа ў тым, што рыбы ўспрымаюць прыкормку не так як людзі. Таму для дасягнення высокіх вынікаў рыбалову ніяк не абысціся без т.зв. «пачуцця вады», г.зн. здольнасці ўяўляць сабе тое, што адбываецца пад лёдам. Зразумела, што такое пачуццё развіваецца з вопытам. Але калі ў чалавека ад нараджэння няма да гэтага здольнасцяў, то нічога не атрымаецца.
Як вядома, не памыляецца той, хто нічога не робіць. Аднак больш за ўсё памылак ўласціва двум катэгорыям рыбаловаў: «чайнікам» і, тыпа, «прасунутым».
«Чайнікі» наогул не заганяюцца. Яны могуць папросту ўваліць у прыкормку каструлю пшана, часам прыпраўленага молатымі семкамі, а часам і дробкай винилина, або каляндры (гледзячы што пад руку патрапіць на кухні); могуць завільгатнець прыкормку прама з лункі і тут жа пачаць карміць, без усялякіх там прасейванняў праз сіта, пра якое, напэўна, нават не маюць ўяўлення. Памылкі «чайнікаў» – ад няведання. Яны няхітра ловяць рыбу і атрымліваюць ад гэтага задавальненне. А калі не дзяўбе, то значыць не лёс, не іх дзень. Яны не будуць упірацца, насіцца па вадаёме ў пошуках рыбы і ламаць галаву над прычынамі безклевья. Мэта ў іх іншая — адпачынак. Таму не будзем іх крытыкаваць.
Пытанні ёсць да, тыпа, «прасунутых». Начытаўшыся тэорыі і тры разы ў жыцці з’ездзіўшы на зімовую рыбалку, яны пачынаюць ужо выкладваць атчоты, выносячы свае вердыкты тым ці іншым фірмовым прыкормкам: злавіў рыбу — добрая прыкормка, не злавiў – дрэнная. Яны ўвабралі рэкламныя слоганы, наглядзеліся ў часопісах і фільмах на спартоўцаў (альбо праплочаных, альбо такіх жа, як яны, ахвяр маркетынгу) з прыкормкай, якая, як запэўніваюць рэкламшчыкі, «№ 1 у свеце». Таму яны перакананыя, што рыба проста абавязана падыходзіць на набытую імі самую дарагую прыкормку. Але сутыкнуўшыся з суровай рэальнасцю і застаўшыся без улову, яны ў здзіўленні чухаюць патыліцу. Як вы разумееце, гэта па сутнасці такія ж «чайнікі», толькі «загорнутыя», і не шкадуюшчыя грошай на рыбалку.
Так ці ёсць сэнс купляць дарагія прыкормкі? Адказ: з псіхалагічнага пункту гледжання – так, вядома. А вось з практычнай – далёка не заўсёды. Дылетант нічога не зловіць ні з якой прыкормкай, а профі і з таннай нацягае.
Шмат спекуляцый ўзнікае і з нагоды пахаў. Гэта і не дзіўна, бо перш за ўсё, узяўшы ў рукі пакет прыкормкай, мы хочам панюхаць яе.
Ёсць меркаванне, што ў халоднай вадзе рыба нібыта баіцца рэзкіх пахаў, і таму некаторыя рыбаловы разводзяць «паніроўкай» фірмовыя сумесі. Разводзяць – ну і на здароўе.
Але ці сапраўды ў халоднай вадзе рыбу адпуджвае пах прыкормкі?
Магу сказаць, што асабіста я ўжо даўно адмовіўся ад якіх-небудзь «разбавіцеляў», закліканых аслабіць пах фірмовай мяшанкі. Таму што пераканаўся, што нават у ледзяной вадзе рыбу абсалютна не бянтэжаць ў чыстым выглядзе тыя прыкормкі, якімі я карыстаюся (а гэта ўся «зімовая» серыя Трапера, а таксама прыкормкі серыі «Голд»: «Конкурс», «Гранд Прыкс», « Экспэрт », Мэджык», «Эксплозіў»). Адзінае, чаго я не раіў бы, дык гэта займацца дадатковай араматызацыяй гатовай прыкормкі для зімовай лоўлі. Лішняе гэта.
Шмат каго хвалюе пытанне, якія пахі лепш працуюць па зіме? Адказ: розныя! Ёсць класічныя ўмоўна універсальныя пахі, якія працуюць па белай рыбе практычна заўсёды і ўсюды. Мая вам рада: не варта затлумляцца на усялякія «смярдзючкі». Важная механіка працы прыкормкі, адпаведна памер часціц, клейкасць, харчовая каштоўнасць. І тут няма ніякіх сакрэтаў. Для адных і тых жа умоў лоўлі ў розных вытворцаў можна падабраць выдатна працуюшчыя склады. На самай справе не бывае такога, каб дзесьці працавала толькі нейкая адна прыкормка.
Яшчэ адзін міф, народжаны, мабыць, французскімі маркетолагамі, абвяшчае, што летам добра працуюць салодкія прыкормкі, а ўзімку – салёныя. Павда, яны, падобна, забыліся, што соль забівае самы каштоўны кампанент у зімовай прыкормке – матыля. А мёртвы матыль, як вядома, нашмат менш цікавіць рыбу. Адзінае, чым салёная прыкормка карысная, дык гэта тым, што на марозе яна не замярзае. Тым не менш, даверлівыя рыбаловы, прачытаўшы, што салёныя прыкормкі рулят зімой, бягуць у краму, чакаючы, што вось зараз рыба выбудуецца ў чаргу, каб апынуцца на лёдзе.
Але гэтым гісторыя не скончылася. Калі ў французаў большасць прыкормак маюць нейтральны або салодкі смак, то ў бельгійцаў амаль усе прыкормкі – салёныя! Адсюль папаўзлі чуткі, нібыта бельгійскія прыкормкі больш прыстасаваныя для рыбалкі ў паўночных рэгіёнах, а французскія – для поўдня…
І яшчэ. Лічыцца таксама, што прыкормка для лоўлі ў халоднай вадзе павінна быць цёмнай. Але гэта НЕ тычыцца сітуацый, калі вы ловіце з лёду, на якім ляжыць снег, ды яшчэ на прыстойнай глыбіні, г.зн. на дне апраметная цемра. Цёмная прыкормка патрэбна толькі тады, калі, зазірнуўшы ў рабочую лунку, вы можаце разгледзець дно.
Зараз аб тэрміне «зімовая прыкормка». Натуральна, народ імкнецца знайсці ў продажы «зімовыя» прыкормкі, бо «звычайныя» выклікаюць менш даверу, іх прынята разводзіць паніроўкай, «каб не адпудзіць рыб занадта моцным пахам». На самай жа справе, калі вытворца абзывае нейкую прыкормку «зімовай», то гэта зусім не кажа пра яе унікальнасць. Проста ёсць некалькі пажаданых умоў, якім павінна адпавядаць прыкормка для лоўлі з лёду, і правільны вытворца імкнецца зрабіць сваю «зімовую» прыкормку менавіта гэтакай.
Мы шмат эксперыментавалі з прыкормкамі вядучых сусветных вытворцаў і прыйшлі да высновы, што прыкормкі, разлічаныя на адны і тыя ж умовы лоўлі і віды рыб, маюць прыкладна аднолькавую прывабнасць для гэтых рыб.
Дык якімі ж ўласцівасцямі павінна валодаць прыкормка для падлёднай лоўлі?
Для зімовай лоўлі плоткі і ляшча/падлешчыка прыкормка часцяком павінна мець больш дробны памол, чым у прыкормкі для лоўлі па адкрытай вадзе. Можна выкарыстоўваць блэндэр, каб дадаткова здрабніць «звычайную» прыкормку, зрабіўшы з яе «зімовую».
Разам з тым зімовая прыкормка павінна быць максімальна рассыпістай, г.зн. не павінна быць нічога, чым рыба магла б насыціцца. Пасля адкрыцця кармушкі павінна ўтварыцца воблака каламуты, без усялякіх камячкоў. Друзлая кансістэнцыя ў спалучэнні з дробным памолам – складаная задача, бо чым драбней змалоць кампаненты прыкормкі, тым вышэй становяцца іх злучныя ўласцівасці пасля ўвільгатнення.
Таму аптымальна, калі аснову прыкормкі складае смажаная булка. Пасля ўвільгатнення яна набывае друзлую кансістэнцыю і мяккі пах. Можна дадаткова дадаць у прыкормку 10-15% Coco-belge, што зробіць прыкормку яшчэ больш рассыпістай і надасць ёй дадатковы водар.
Па плотке супэрскі працуе канопля, прычым як смажаная, так і вараная, перамолатая ў блэндэрэ у т.зв. «канаплянае малако». Часам колькасць канопляў ў зімовых плотачных прыкормках даводзяць да 50%.
Адказны момант – замес прыкормкі. Усё, як і летам: два вядра – для замесу і для прасейвання, сіта і ёмістасць для вады. Толькі вось мяшацца я настойліва рэкамендую дома, у цяпле, а не на вадаёме. Шуруповерт для зімовых аб’ёмаў, вядома, не патрэбны (звычайна 1 кг сухой мяшанкі бывае больш чым дастаткова), а вось кампактны міксер спросціць задачу, дазваляючы хутка і раўнамерна размеркаваць вільгаць па прыкормке. Першае ўвільгатненне, затым чакаем 15 хвілін, правяраем вільготнасць, калі трэба — даўвільгатняем, пасля гэтага – прасейваем. Адрозненне ж, у параўнанні з лоўляй па адкрытай вадзе, складаецца ў тым, што ў большасці выпадкаў зімовую прыкормку трэба ўвільгатняць слабей, чым улетку (каб яна наогул не ляпілася), тады пры раскрыцці кармушкі будзе максімальны «выхлап», што на старце прыцягне вялікую колькасць рыб (пры ўмове іх наяўнасці дзесьці паблізу). Праўда, гэта не тычыцца сітуацый, калі выкарыстоўваецца кармленне шарамі ў лунку, што бывае апраўдана пры лоўлі на плыткаводдзе і дазваляе эканоміць час. І яшчэ – для прасейвання раю выкарыстоўваць самае дробнае сіта – з ячэйкай 2 мм.
Ну і некалькі слоў пра працу з джокерам. У большасці выпадкаў яго даданне ў прыкормку дазваляе прыцягнуць большую колькасць рыб. Гэта значыць, прыносіць карысць. За выключэннем тых выпадкаў, калі вы хочаце пазбавіцца ад калючай рыбы і лавіць толькі плотку. Бываюць сітуацыі, калі плотка ловіцца з лёду на апарыша, рапейніка, цеста, сырок і г.д., і тады матыль ў прыкормке таксама не патрэбен.
У стандартных жа свыпадках пытанне стаіць наступным чынам: у якіх прапорцыях змешваць прыкормку з джокерам? Аптымальныя прапорцыі могуць вельмі моцна адрознівацца, і высветліць гэта можна толькі эксперыментальным шляхам. Напрыклад, ёсць у мяне адзін вадаёмчык, дзе ўзімку заўсёды можна разлічваць на хвацкія ўловы плоткі, і на 2 літра увлажненной прыкормкі там варта дадаваць 50-100 г джокера, не больш!
Але даволі часта мае рыбалкі праходзяць на вадаёмах, дзе для прыцягнення плоткі і падлешчыка джокера трэба толькі злёгку перасыпаць прыкормкай, г.зн. рэальныя суадносіны процілеглы папярэдняму прыкладу.
І яшчэ адзін момант. У літаратуры часам сустракаюцца парады сцісківаць джокера перад закормам, каб той «пусціў сок». Неаднаразова спрабаваў так паступаць, але ні разу сціснуты джокер не спрацаваў у мяне лепш, чым жывы. Мабыць, справа ў тым, што рыбу прыцягваюць у першую чаргу менавіта ваганні, якія выдаюцца лічынкамі.
Напрыканцы некалькі рэкамендацый для тых, хто хоча самастойна праверыць працаздольнасць розных прыкормак.
Выберыце два склада, з якімі хочаце паэксперыментаваць. Абодва гэтых склада замяшайце да аднолькавай кансістэнцыі. Калі ў вашы мэты не ўваходзіць выяўленне аптымальнай прапорцыі прыкормкі і джокера, то для чысціні эксперыменту ад джокера ў прыкормке лепш наогул адмовіцца. На вадаёме абярыце патэнцыйна перспектыўны і раўназначны (!) ўчастак. Зрабіце ў шэраг парныя лункі (у прынцыпе, можна і не ў шэраг, а неяк па-іншаму — у залежнасці ад рэльефу, размяшчэння іншых рыбаловаў і г.д. – абы вам было зручна пераходзіць з адной пары на іншую). Адлегласць паміж парнымі лункамі рабіце невялікай – не больш за 5 м, а адлегласць ад пары да пары – раза ў 2 больш. Усе левыя лункі закарміце складам № 1, а ўсе правыя – складам № 2. Лічачы рыбу ў працэсе лоўлі, вы вызначыце, на якіх лунках лепей бярэ: на правых, або на левых і адпаведна зразумееце, якая прыкормка больш падабаецца рыбе. Для лепшай нагляднасці можаце складаць рыбу каля лунак (калі птушак няма паблізу). Важна на аблоў кожнай лункі марнаваць аднолькавы час, інакш можна дзесьці засядзецца і атрымаць у выніку скажоныя вынікі. Скажам так: 3-4 праводкі без брання – і пераходзім на наступную лунку.
Каб вынік быў максімальна аб’ектыўны, трэба праверыць такім чынам як мага большую колькасць лунак. Эксперымент пажадана паўтарыць на некалькіх рыбалках, а яшчэ лепш – на розных вадаёмах. Прычым, лепш за ўсё, калі адначасова з вамі аналагічным спосабам тэставаць прыкормкі будуць вашы сябры.
Праўда, складанасць падобных эксперыментаў складаецца ў тым, што ўзімку рыба мала перамяшчаецца, і фактар траплення на ўдалую кропку мае куды большае значэнне, чым улетку. Адпаведна зімой рыбалову бывае правільней самому прыйсці да рыбы, чым чакаць яе падыходу там, дзе яе няма першапачаткова.
Аўтар: Аляксей Валічэнка